Popularność teatrów anatomicznych przypadła na wiek XVI i XVII, kiedy to powstawała większość budowli służących za miejsca nauki oraz rozrywki. Sam teatr anatomiczny był miejscem w którym dokonywano sekcji zwłok. Uczeni, studenci i przedstawiciele wyższych klas społecznych mogli brać udział w widowisku, którego głównym punktem była, jak na dzisiejsze czasy, osobliwa lekcja anatomii.
Jak wyglądał teatr anatomiczny?
Budynek miał zwykle kształt amfiteatru. W jego centralnej części umieszczano stół na zwłoki oraz trybunę dla osoby dokonującej sekcji. Wokół rozmieszczono stanowiska dla widowni. Miały one kilka pięter, tak by każda osoba z publiczności mogła zobaczyć, co dzieje się na stole. Miejsca w teatrze anatomicznym przydzielane były według pozycji społecznej – zwykle najniższe piętra zajmowali przedstawiciele wyższych klas, podczas gdy studenci i inni zainteresowani musieli udać się na wyższe piętra teatru. Pierwszy tego typu budynek wybudowano na Uniwersytecie w Padwie
Sekcja w teatrze anatomicznym
Pokazy trwały kilka dni, a w tym czasie anatom pokazywał zebranym kolejne narządy i organy wewnętrzne. Ostateczna długość sekcji zależała od tempa rozkładu zwłok – by opóźnić ten proces pokazy w teatrze anatomicznym organizowano zimą. Skąd pochodziło ciało? Zwykle od straconego skazańca mieszkającego z dala od miasteczka, w którym odbywała się sekcja. Miało to oszczędzić konfrontacji z krewnymi. Anatomowie uznawali za przydatne zwłoki wysokich osób o średniej tuszy, ponieważ wtedy pokaz był lepiej widoczny z daleka.
Geneza określenia teatr anatomiczny
Nazwa teatru anatomicznego wywodzi się z charakteru wydarzeń, które były organizowane w tego typu budynkach. Nie były to bowiem standardowe lekcje anatomii, które miały pomóc uczonym w lepszym rozumieniu ludzkiego ciała. W przeciągu lat stały się swego rodzaju widowiskiem, a z czasem dla urozmaicenia pokazu sekcja zwłok odbywała się przy akompaniamencie muzyki. Sam zjazd osób zainteresowanych do miasteczka był wydarzeniem towarzyskim. Kilkudniowa lekcja anatomii była świetną okazją do biesiady i zażywania rozrywki.
Sacrum łączy się z profanum
Jak to możliwe, że ówcześni ludzie pozwolili na publiczne obnażenie ludzkiego ciała, które przecież stanowiło dla nich świętość? To właśnie istota teatrów anatomicznych sprawiła, że inaczej zaczęto postrzegać tę kwestię. Ludzkie ciało w przestrzeni teatralnej było częścią lekcji, widowiska, doświadczenia kulturowego, gdzie sacrum łączyło się z profanum. Naruszenie cielesności równoważyła duchowość – warto bowiem wiedzieć, że w intencji duszy osoby poddawanej sekcji odprawiano msze w pobliskich kościołach.